September 9, 2014
Lunchgesprekken in de Tuinfabriek
5 september 2014 - Een paar hanen op het dak van Hoog Catharijne; stadstuinen op alle 300 NS stations en een restaurant voor restproducten; dat zijn slechts enkele van de vele ambities die vrijdag 5 september gedeeld werden tijdens een lunchbijeenkomst met stadslandbouw experts in de Tuinfabriek.
Initiatiefnemer Ester van de Wiel, ontwerper en programmamaker van de Tuinfabriek, beoogt met de bijeenkomst het stadslandbouwnetwerk te versterken door niet alleen stadslandbouwers, maar ook de projectontwikkelaar, de vastgoedeigenaar, de architect, de journalist aan tafel uit te nodigen. Door een netwerk te bouwen van diverse expertises en belanghebbenden kunnen stadstuinen een belangrijke hub worden in de stad waar kennis kan verkregen kan worden over gezond en eerlijk eten, waar gecreëerd kan worden en waar natuurlijk ook de groene vingers in de praktijk gebracht worden.
Tijdens het voorstelrondje blijkt dat vele expertises aan tafel zitten; waaronder NS, Corio en Gemeente Utrecht die proberen een goede voedingsbodem te creëren voor stadslandbouw. Stadslandbouweconoom Jan Willem van der Schans die verkent hoe stadslandbouw zich kan verhouden tot beter energiegebruik. Diverse stadslandbouwers, waaronder een stadsimker, een journalist die een documentaire maakt over het project en bewoners van Hoog Catharijne die vooral erg enthousiast zijn over de Tuinfabriek.
Wat ze allen delen is een gezond geloof in het belang van stadslandbouw. “Je eigen eten verbouwen is niet alleen lekkerder en gezonder, het leert je ook leven met de seizoenen”, aldus Ans Withagen, samen met Marijke Orthel auteur van Lekker Eetbaar Utrecht, en samen met Ester van de Wiel verantwoordelijk voor de lunch van deze middag.
Na een voorstelrondje wordt verkend welke rol alle tafelgenoten vervullen; voelen ze zich vooral pionier waarbij ze gericht zijn op het ontginnen van nieuwe plekken of zijn ze meer gericht op het cultiveren en onderhouden of wellicht het zaaien of oogsten? Meer dan 40% voelt zich pionier, niet vreemd daar in Utrecht stadslandbouw nog een vrij korte ontstaansgeschiedenis kent.
Uit de introductieronde blijkt ook al snel dat er hiaten in het netwerk zitten; zo is er vrij geringe kennis omtrent verdienmodellen. Kennis die hard nodig is, vindt bijvoorbeeld de Koninghof. Die twee jonge landbouwarchitecten van dit recente initiatief laten weten dat ze nu enkel kunnen bestaan door subsidie vanuit de gemeente. Ook de meeste andere stadslandbouwers geven te kennen dat het lastig is om ‘te leven van de oogst’.
Jan Willem van der Schans: “stadsgrond is relatief erg duur en de opbrengst is – vanwege het kleine oppervlakte - relatief laag. Maar laten we vooral niet onderschatten dat de meeste boeren in Nederland het ook niet redden zonder subsidie. Bovendien rekenen we niet de sociale winst mee die ook geboekt wordt uit het samen verantwoordelijkheid nemen voor een stuk publieke ruimte. Zeker als we deze Tuinfabriek ook benutten voor het energiezuiniger maken van Hoog Catharijne dan kan de tuin zeker renderen.”
Kan Hoog Catharijne over een paar jaar het grootste stadslandbouwbedrijf van Nederland worden, met een grote kippentuin, rondscharrelende varkens die leven van de wat de consumenten in het stationsgebied niet meer opeten, melk en ijs van koeien, een champignonkwekerij in de kelder. Het lijkt, getuige het enthousiasme van de deelnemers, een haalbaar scenario. Voorlopig zal de Tuinfabriek niet braakliggen!
Verslag: Daniëlle Arets
Foto's: Aafke Holwerda